“Φτου ξελευτερία για όλους!” άρθρο του Γιώργου Κτενά

Ο 19ος αιώνας γέννησε τη συγκρότηση του έθνους – κράτους, στο πλαίσιο της δημιουργίας εθνικής ιστορίας άρα εθνικής συνέχειας. Οπότε τα έθνη που σχηματίστηκαν, μέσω αυθαίρετου διαμελισμού αυτοκρατοριών, ρίζωσαν στο συλλογικό φαντασιακό και τη συλλογική συνείδηση ως νοερές κοινότητες. Και μορφοποιήθηκαν μέσω της απολυτότητας τού κρατικού μηχανισμού, κυριαρχώντας στην αντανάκλαση της εξουσίας. Συνδέθηκε η κρατική χρηματοδότηση με την γραπτή Ιστορία, σε επίπεδο στοιχειώδους δημόσιας εκπαίδευσης αλλά και στα δημόσια πανεπιστήμια. Με αποτέλεσμα τη δημιουργία συλλογικών ταυτοτήτων, κομμένων και ραμμένων στις εθνικές και υπερεθνικές θεωρήσεις απεικόνισης της εξουσίας του κράτους.

Κι εδώ έχει ενδιαφέρον να δούμε την υπερεθνική ιστορική αφήγηση της Ευρώπης, πέρα από την εθνική που αφορά την Ελλάδα, που δεν εξετάζεται ως γεωγραφικός προσδιορισμός. Αλλά συγκεκριμενοποιείται από την ιδέα τής ευρωπαϊκής οικονομικής ενοποίησης. Με το ρεύμα τού Ιστορικισμού που κυριαρχεί στις ιστοριογραφικές τάσεις, να προτάσσει ως εγγυητές τής σταθερότητας το Κράτος (βγάζει την υποχρέωση για την χρηματοδότηση που αναφέραμε πριν), την Εκκλησία και τον ίδιο τον Θεό. Δηλαδή τις μορφές εξουσίας που έχουν συμπαγή βάση και σταθερό προσανατολισμό.

Με αποτέλεσμα να έχουν αποκλειστεί όποιες άλλες σκέψεις μπορεί να είναι αιρετικές προς αυτές τις μορφές εξουσίας, χαρακτηρίζοντας τις περιθωριακές, οπισθοδρομικές, μίζερες. Ακόμα και ανορθολογικές, από την άποψη ότι πηγαίνουν ενάντια στον ορθό λόγο όχι σαν απεικόνιση ή αντανάκλαση εξουσίας, αλλά στον ορθό λόγο που δημιουργεί ο ίδιος καταπίεση και καταναγκασμό που ξεπερνάει τη λεκτική έκφραση. Για αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην πνευματική μας όξυνση και εμβάνθυση, είτε αυτή αφορά τα καθημερινά αναγνώσματα και τη θεατρική, μουσική παιδεία κ.λπ. είτε τους ανθρώπους που συνδιαλεγόμαστε μαζί τους για να νοηματοδοτήσουμε ξανά το ανθρώπινο φαντασιακό.

Ένα τέτοιο εγχείρημα, που βάζει φουρνέλο στα θεμέλια της νεωτερικότητας και του κυρίαρχου κοσμοειδώλου, με έναν μοναδικό και ξεχωριστό τρόπο, βρίσκεται εδώ και λίγο καιρό στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Πρόκειται για το ανατρεπτικό βιβλίο τού χαΐνη Δημήτρη Αποστολάκη, «Φτου ξελευτερία για όλους», στην ανάγνωση του οποίου ακούγεται μουσική από τα πιο απομακρυσμένα χωριά της Κρήτης και συναντιούνται η φιλοσοφία με το μυθιστόρημα, στη γωνία της αφήγησης. Ένα βιβλίο για τον έρωτα, τη ζωή, τη μουσική, τον θάνατο, τις σχέσεις εξουσίας. Οι κυρίαρχες δομές καταρρέουν μπροστά στις μορφές αναπάραστασης που προκύπτουν στο αφήγημα του Αποστολάκη, όπως τα πρωινά που ανοίγουν οι κουρτίνες σε σκοτεινά δωμάτια και μπαίνει το χέρι αμέσως μπροστά από τα μάτια. Κι αυτή την κατάρρευση η εξουσία δεν μπορεί να την σταματήσει, άρα δεν μπορεί να την ανεχτεί. Οπότε αν δεν έχει φτάσει ακόμα στα αυτιά σας αυτή η εργασία, το Φτου ξελευτερία για όλους, μην ανησυχήσετε: Απλώς το σύστημα κάνει καλά τη δουλειά του.

Πρώτη δημοσίευση: Ημεροδρόμος