Θόδωρος Αγγελόπουλος (1935 – 2012) – Τέσσερα χρόνια μετά, του Κων. Δ. Αρβανίτη

ΘΟΔΩΡΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ (1935-2012) – Τέσσερα χρόνια μετά…

του Κων. Δ. Αρβανίτη, Διδάκτορα Καρδιολογίας Παν. Αθηνών

Ο μεγαλύτερος ίσως μεταπολεμικός σκηνοθέτης που έβγαλε η Ελλάδα, με μακράν τις περισσότερες διεθνείς διακρίσεις και βραβεία από κάθε άλλον Έλληνα σκηνοθέτη.

Ολο του το έργο διαπνέεται από τα βιώματα των παιδικών και νεανικών του χρόνων. Ο ίδιος σε συνέντευξη έχει πει ότι “αυτό που με έχει σημαδέψει περισσότερο από κάθε τι στη ζωή μου είναι η σκηνή που η μάνα μου με κρατά μικρό παιδάκι από το ένα της χέρι και από το άλλο χέρι κρατούσε τον αδερφό μου, που ήταν μικρότερος και ψάχναμε ανάμεσα σε σωρούς πτωμάτων να βρούμε ποιό είναι του πατέρα μου”.

Ολες του οι ταινίες είναι πολιτικού περιεχομένου και έχουν να κάνουν με την νεώτερη ελληνική ιστορία, ιδωμένη από μία αριστερή οπτική γωνία.

Τα οράματα ενός ολόκληρου λαού για ένα καλύτερο και δικαιότερο μέλλον, οι αγώνες του για υλοποίηση αυτών των οραμάτων, οι επιτυχίες αλλά κυρίως οι απογοητεύσεις που ήρθαν και τσάκισαν το ηθικό του, η αναζωπύρωση των ελπίδων αλλά και η προδοσία τους είναι κεντρικές έννοιες σε όλο του το έργο.

Οι ήρωές του, απλοί καθημερινοί άνθρωποι, ανυποψίαστοι στην αρχή, συνειδητοποιούν σταδιακά ότι το παρόν τους έχει σημαδευτεί από ένα παρελθόν που συχνά προσπαθούσαν να το ξεχάσουν, θάβοντάς το βαθιά στα άδυτα του ασυνείδητου, για να μπορέσουν να συνεχίσουν την ζωή τους.
Αυτό όμως αναδύεται με την παραμικρή αφορμή και περνά από μπροστά τους με κινηματογραφικό τρόπο, εξηγώντας τους τα “πως” και τα “γιατί” αναφορικά με το σήμερα.
Ο θρίαμβος της αιτιοκρατίας!!

Ο ΘΙΑΣΟΣ

Αναμφίβολα η σημαντικότερη ταινία του, η ταινία που τον καθιέρωσε στο ευρύ κοινό και τον κατέταξε στο παγκόσμιο πάνθεον των μεγάλων σκηνοθετών, είναι “Ο Θίασος”.
Αποτελεί το 2ο μέρος της “ιστορικής τριλογίας” του , με 1ο μέλος το “Μέρες του 36” και 3ο μέλος το “Οι κυνηγοί”.

Παρουσιάστηκε το 1975 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, όπου σημειώθηκε ρεκόρ προσέλευσης κοινού όλων των εποχών, με πάρα πολλούς όρθιους θεατές, στριμωγμένους μέσα στην αίθουσα, που αποθέωσαν την ταινία και τους συντελεστές της και σάρωσε κυριολεκτικά, με 7 βραβεία:

– α’ βραβείο καλύτερης ταινίας,
– α’ βραβείο σκηνοθεσίας (Θόδωρος Αγγελόπουλος)
– α’ βραβείο σεναρίου (Θόδωρος Αγγελόπουλος)
– α’ βραβείο φωτογραφίας, (Γιώργος Αρβανίτης)
– α’ γυναικείου ρόλου, (Ευα Κοταμανίδου)
– α’ ανδρικού ρόλου (Βαγγέλης Καζάν) και
– βραβείο κοινού

Επιπλέον, βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου.

Μέσα από μία σύγχρονη αλληγορία του γνωστού μύθου των Ατρειδών, επισκοπείται η Ελληνική Ιστορία από το 1939-1952, δικτατορία Μεταξά, κατοχή, εθνική αντίσταση, δοσιλογισμός, εμφύλιος, επικράτηση των δοσίλογων, ξεπούλημα της Ελλάδας από τους “νικητές” στους δυτικούς εργοδότες τους, των οποίων είναι ιδιοκτησία και τσιφλίκι, ως σήμερα…

Η ταινία επρόκειτο να συμμετάσχει επισήμως στο φεστιβάλ των Κανών του 1975, όμως η πρώτη μεταπολιτευτική κυβέρνηση του Κων/νου Καραμανλή, με πνεύμα μισαλοδοξίας, επιδίωξε με πλάγια μέσα να αποτρέψει κάτι τέτοιο και τα κατάφερε …

Τελικά, ο “Θίασος” προβλήθηκε ανεπίσημα στο Φεστιβάλ Καννών και έκανε μεγάλη αίσθηση. Επειδή η συμμετοχή ήταν ανεπίσημη δεν ήταν δυνατόν να βραβευτεί με Χρυσό Φοίνικα, πήρε όμως το ειδικό βραβείο “FIPRESCI” της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου, καλύτερης ταινίας!

Βραβεύθηκε επίσης στα κινηματογραφικά φεστιβάλ του Λονδίνου, Βερολίνου, Βρυξελλών, της Πορτογαλίας και της Ιαπωνίας, ενώ βραβεύτηκε σαν η “καλύτερη ταινία της δεκαετίας 1970-1980” από την Ένωση Κριτικών της Ιταλίας.

Επίσης “44η καλύτερη ταινία στην Ιστορία του Παγκόσμιου Κινηματογράφου”, από τη Διεθνή Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Αρκεί να παραθέσω τα λόγια ενός άλλου μεγάλου ομότεχνού του, του Νίκου Κούνδουρου:

«Ο Αγγελόπουλος μπορούμε να πούμε ότι ήταν σκάνδαλο στην ελληνική κινηματογραφική κοινωνία, διότι πάρα πολύ γρήγορα ξέφυγε από την ελληνική μιζέρια και βρέθηκε να είναι Ευρωπαίος και διεθνής. Αυτό το πράγμα δεν το περιμέναμε και δεν το συγχωρούσαν και όλοι. Ο Αγγελόπουλος, για τη δική μου ματιά, πήρε τον επαρχιώτικο ελληνικό κινηματογράφο και τον πήγε έξω και τον έκανε παγκόσμιο».

Η εμφάνιση του Θόδωρου Αγγελόπουλου στον Ελληνικό Κινηματογράφο ΔΕΝ ήταν τυχαία.

Ήταν η δικαίωση των γνωστών στίχων του μεγάλου Κώστα Βάρναλη, από το ποίημα “Οδηγητής”:

“… δεν είμ’ εγώ σπορά της τύχης
– ο πλαστουργός της νιάς ζωής-
εγώ είμαι τέκνο της ανάγκης
και ώριμο τέκνο της οργής…”

Παρακάτω μερικές χαρακτηριστικές σκηνές από την Λευκάδα των αρχών της δεκαετίας του 70, όπου γυρίστηκε το μεγαλύτερο μέρος του “Θιάσου”.

Δείτε στο βίντεο ολόκληρη στη σκηνή στο Κάστρο της Αγίας Μαύρας.

12565428_643143085825262_4544403567833161795_n

12573092_643142989158605_8693759803350378225_n

12573203_643143099158594_1767217896647822182_n

12522916_643143115825259_4940357139442802767_n